Kripto Para Kullanımının Hükmü

Kripto Para Kullanımının Hükmü                                                                Tarih:14.04.2021

بِسْــــــــــــــــــــــمِ اﷲِارَّحْمَنِ ارَّحِيم

Sual: Kripto paraların kullanımı caiz midir?

Cevap: Son zamanlarda dünyayı bilhassa ülkemiz vatandaşlarını oldukça meşgul eden bir konu olan kripto paralar, kabul ettiğimiz para sisteminin ve anlaşılır teknoloji kullanımının çok üstünde bir yeniliktir. Bu yeniliği kavrayabilmek için hem teknolojik hem de finansal okuryazarlığa ihtiyaç vardır.

Kripto para denilince ilk akla gelen Bitcoin ve diğer bütün kripto paraların ortaya çıkmasına vesile olan Blockchain teknolojisi öncelikli öneme sahiptir. Bloklardan oluşan zincir yapıdaki Blockchain (Blok Zinciri), şifrelenmiş işlem takibini sağlayan dağıtık yapıdaki bir veri tabanı sistemidir. Şöyle örneklendirme yapacak olursak:

Örneğin Ahmet bir araba almak istiyor ve araba satmak isteyen Muhammed ile anlaşıyor. Ahmet satılan araba karşılığı parasını verecek ve arabayı satın alacak. Ama bu satın alma işleminin onaylanması yani ileride herhangi bir sorun çıkmaması için tasdik edilmesi gerekiyor. Bu tasdik işini de diyelim ki Ayşe yapıyor. Ayşe alanın aldığını satanın da sattığını arabanın yeni sahibini ve paranın da satıcıya verildiğine şahitlik ederse bu alım satım işlemi gerçekleşir ve daha sonraları herhangi bir problem çıkmasın diye bu işlemin teminatı olur.

Biz bu işlemi günümüzde noter huzurunda yapmakta ve devlet garantörlüğü ile alım ve satımımızı garanti altına almaktayız. Burada noter bu işlemi onaylar ve bunu kayıt altına alır. İşte blok zincir teknolojisinde bu işlemler kayıt defteri adı verilen yazılımsal kodlar ile kaydedilir. Burada önemli olan nokta bu kayıt defterinin noter gibi bir merkezi yapı tarafından değil de isteyen herkesin bu buluta dahil olması ile birden çok daha fazla ve birbirini tanımayan kişilerce merkezi olmayan şekilde kayıt altına alınması ile gerçekleşir.

Kabaca anlaşıldığını umduğumuz blok zincir teknolojisinin hayat bulduğu ilk somut örnek Bitcoin de serüvene burada başlar. 2008 yılında Lehman Brothers’ın iflasından sadece iki ay sonra ortaya çıkan ve kimliği hâlâ gizliliğini koruyan Satoshi Nakamoto takma adlı kişi veya grubun yayınladığı “Bitcoin: Eşten Eşe Elektronik Nakit Ödeme Sistemi” başlıklı teknik çalışma (makale-manifesto) ile ortaya çıkmıştır. Aslında makalede verilen temel mesaj, mealen şöyledir: “Ey insanlar! Birbirinizi tanıyın veya tanımayın, artık merkezi yapılara ihtiyaç duymadan güvenli bir veri kayıt sistemi kurmak mümkün. Bu sistem, matematik ve teknolojinin imkanlarını kullandığı için manipüle edilemez ve bozulamaz.” Bitcoin bize blok zincir teknolojisini öğreten ve nasıl olduğunu da kanıtlayan ilk kripto para olarak bu yeniliğin lokomotifi olarak hala devam etmektedir.

Bitcoini örnekler ile anlamaya çalışarak blok zincir teknolojisini biraz daha açalım. Örneğin Ahmet elindeki 100 lirayı Muhammed’e vermek istesin eğer ki bu işlem elden ele gerçekleşmiyor ise birçok kurum bu işleme aracılık etmek bu işlemin kaydını tutmak zorunda kalır. Bitcoin bu noktada Devreye giriyor. diyor ki sen eğer Muhammed’e para göndermek istersen herhangi bir aracı kurumu bu işe dahil etme çünkü bu aracı kurumlar merkezi bir yapıya sahip aynı zaman da yavaş işleyen bir teknolojileri var. Ben Bitcoin olarak bu işlemi senin için daha hızlı daha güvenli şekilde yaparım diyor.

İşte dünyanın birçok yerinde birbirini tanımayan birçok insan bu transferi gerçekleştirmek için Bitcoin blok zinciri yapısına dahil olmuş ve bu işin madencisi konumundadır. Node düğüm adı verilen ve blok zincire kayıtlı cihazlar belli kurallara dayanan bir kodlama ile Ahmet’in 100 liralık Bitcoinini Muhammed’e gitmesi ve bunun veri defterlerine kaydedilmesi için çalışır. Yaptıkları bu işlem için de sadece gönderenden küçük bir miktar komisyon alırlar. Bu gönderme işlemi merkezi bir yerde değil dağıtık binlerce tasdik edici tarafından aynı anda onaylanır ve reddedilemeyecek bir güvenlikte bu işlemi gerçekleştirir. Bu transfer işlemi blok adı verilen birden fazla işlemin aynı anda onaylanması ile gerçekleşir. Örneklendirecek olursak: bir otobüs durağı düşünün ve durakta tek yolcu olsun otobüs bir yolcu için kalkış yapmaz yolcuların birikmesini bekler eğer otobüsü doldurmazsa bu kazançlı bir taşıma olmaz. Bitcoin blok zincirinde de olay tam olarak böyledir. Node denen cihazlar sadece Ahmet’in Muhammed’e 100 lira göndermesini onaylamaz bunun gibi birçok işlemi biriktirir ve bunun için 10 dk. bekler. Yani bir blok 10 dk. de bir hareket eder. Bu 10 dk. de birçok işlem bu bloka yazılır ve yaklaşık 10 dk. içinde madenciler tarafından bu blok onaylanır ve blok içindeki tüm transferler gerçekleşir. İşte bu gönderim işlemi binlerce Node düğüm cihaz tarafından onaylanır ve işlem anonim şekildedir. Yani şöyle bir örnek verecek olursak:

Bir otobüs düşünün otobüste 50 kişi olsun ve bu yolculardan birisi kırmızı ayakkabı mavi gömlek giymiş olsun biz otobüste olan bu kırmızı ayakkabılı ve mavi gömlekli kişiyi biliriz ama kim olduğunu adının sanını bilmeyiz. Bitcoin blok zincirinde de bu yapılan işlemlerde biz gönderenin ve alanın adreslerini yani IBAN numaralarını biliriz ama adını sanını bilmeyiz. Ama bu şu demek de değildir ki bu işlemlerin takibi yapılamaz.

Biz bu teknoloji ile neyi elde etmiş oluyoruz. Birincisi herhangi merkezi bir kurumun veri defteri tutup bizim işlemlerimizi onaylamasına gerek duymuyoruz. İkincisi merkezi bir yapıdan daha güvenli daha tarafsız bir veri defteri ile işlemlerimizi gerçekleştirmiş oluyoruz. Üçüncüsü daha kısa sürede bu işlemlerimizi yapıyoruz. Dördüncüsü daha az komisyon veriyoruz.

Kabaca örneklerle anlattığımız bu ödeme sisteminin hizmeti böyledir. İlk çıkışıyla 12 yıllık serüveni içinde Bitcoin bize blok zincir adı verilen teknoloji ile yeni bir yaklaşım sağlamış oldu. Geçen süre içinde Bitcoin çıkış amacı olan anlık ödeme aracı iddiasını epeyce kaybetmiş 21. yy. gereklerini tam olarak yerine getirememektedir. Ama birçok yeni kripto paranın çıkmasına vesile olan bir çığır olmuştur.

Sonuç olarak vatandaşları bu kadar meşgul eden bu icat, çabuk para kazanmak isteyen kumarbaz ruhlu kişilerin bazen kazanç elde ettiği ama çoğu zaman ise battığı bir yatırım aracı olmaktadır. Yaşanan mağduriyetler icadın kendisinde değil icadı kullanmayı bilmeyen yatırım sahiplerindedir.

Bu açıklamalar ışığında, itibari para olmayan, herhangi bir devlet veya uluslararası kuruluşun garantörlüğünde bulunmayan, geri döndürülemez bir işlem yapısına sahip ve henüz ne olduğu açıklığa kavuşmamış, arkasında küreselci tek dünya oligarklarının bulunduğu şüphesi ağır basan, rizikosu ve volatilesi yüksek bir piyasada aldanma ve aldatma riski yüksek, haksız ve sebepsiz zenginleşmeye vesile olan, manüplasyon ve spekülasyonlara açık olan kripto paraların kullanımının Şura-ı Kutbiyye tarafından oy çokluğu ile caiz olmadığına karar verilmiştir. Talip olanların buna göre amel etmesi gerekir.

Not: Pir-i Türkistani Sani Ebu Baştuğ Erkan Aybar’a göre; Kripto paralar ne altın ne dolar nede madenler hükmüne girer. Akıbeti meçhul ardında kime hizmet ediyor. Kimin adına basılıyor, bunlar gayri Müslim de olsa para devletler adına basılır bu bile bizce caiz olmasa da bir sakınca görmemişler. Lakin sanal para olarak söylenen her para caiz değildir.

Bankalar var diyorsanız o zaman haramdır. Neden, faiz işletmesi ardındaysa o zaman her yönüyle haram olur. Hülasa faiz veya böyle bir kurum varsa haram. Yoksa kerihtir. (Caiz değildir.) Allah en iyisini bilendir. Kötü bir çığır açmaktan veya yürümekten vesile olmaktan Allaha sığınırım. Vesselam.